Weer in Europa en op weg naar huis

Dinsdag 21 november 2023:Hoe meer we naar het noorden reizen, hoe langer het ’s-Morgens donker is en hoe eerder zon onder gaat. Vanmorgen om 8 uur was het bewolkt en nog donker. We hebben ontbeten, nog wat opgeruimd en zijn tegen elven vertrokken richting Tanger Med (haven). Het eerste deel hebben we route National N1 gereden. Er wordt langs de kust veel gebouwd, maar er staan ook half afgebouwde complexen die er verlaten erbij liggen. Er is een brede duinstrook en net ten zuiden van Tanger werd er door heel veel mensen gevist. Er werd in de riviermonding gevist maar ook in wat zoutwaterpoelen die overblijven bij eb. Iets verder van de kust is het groen en is er veeteelt en landbouw. Net na enen bereikten we de haven. De havenformaliteiten verliepen traag en namen mede daardoor veel tijd in beslag. Eerst parkeren en naar het loket van de ferrymaatschappij lopen om in te checken. Daarna verder naar de paspoortcontrole om je uitreisstempel te krijgen, die ambtenaar had geen haast. Vervolgens het volgende loket: het bewijs vergaren dat je auto of camper weer netjes met jou het land verlaat, dat ging snel. Dan de volgende rij: aansluiten om door de scanner te gaan. Eigenlijk komt de scanner voorbij 6 auto’s tegelijk. Volgende halte is de drugshond. Vervolgens op naar de juiste kade. Voordat je daar bent wordt je ticket nogmaals gecontroleerd en vertelt de controleur naar welk kadenummer je moet. Hij noemde en herhaalde een niet bestaand nummer, we konden de juiste kade niet vinden. Aan het eind van alle kades was er een vriendelijke bewaker die ons de juiste wees. Aansluiten in de wachtrij. Er was overigens maar een korte wachtrij. Naast onze wachtrij was een cafeetje, er was voetbal op tv en veel meelevende chauffeurs aan de geluiden te horen. De Ferry kwam op tijd, maar voordat iedereen inclusief de vrachtwagens aan boord waren, vertrokken we meer dan een uur te laat. Ook bij het oprijden van de boot nogmaals controle en de drugshond, dat houdt natuurlijk een vlotte boarding tegen. Om Half zeven reden we in Algeciras de ferry af en douane en havenpolitie zwaaiden de meeste personenvoertuigen alleen maar uit, zo ook ons. Alle documenten lagen klaar voor de douane, inclusief het hondenpaspoort, maar er was niemand die naar Bubbles vroeg, laat staan om haar inentingen. We zijn naar een grote parkeerplaats in het winkelcentrum van Los Barrios gereden om te overnachten. Er staan minstens 30 andere campers om te overnachten. We hebben wat te eten gehaald bij de aanpalende Mercadona supermarkt.

Woensdag 22 november 2023:Al op tijd begon het verkeer weer te bewegen rond de parkeerplaats. Na het ontbijt zijn we naar Jerez de Frontera gereden. Onderweg hebben we een bezoek gebracht aan een Karthuizerklooster uit de 15e eeuw, gebouwd in laat Gotische stijl. Het is een klooster met een opvallende toegangspoort, mooie gevels en een prachtige kapel. Je kon alleen de mooie kapel bezoeken. Ze hadden ook een winkeltje waar honing etc. verkocht werden. Er waait een harde wind, maar het is zonnig en droog. We Staan op een luxe camperplaats aan de rand van de stad en bij een groot winkelcentrum. Met de fiets naar het centrum, een tocht van ong. 3 km. We moesten hier en daar wel lopen want de route naar het centrum is niet echt vlak. Jerez heeft wel een mooi oud centrum met veel kerken, veel hele smalle mooie straatjes en heel veel pleintjes. De Kathedraal is groot een heel mooi in zijn eenvoud: geen overdaad, gebouwd in de 12 eeuw, maar heeft in de 17e eeuw flinke aanpassingen gekregen waardoor de bouwstijl een mix is geworden van barokke, gotische en neoklassieke stijl. Er is een kleine binnentuin. Er is een ruimte gewijd aan Maria, daar staat een soort alternatieve kerststal met taferelen van alle bevolkingsgroepen van de wereld. Naast de kathedraal staat een enorme klokkentoren. De stad heeft nog veel meer mooie gebouwen, maar die zijn voor een volgend bezoek. De stad is al ruim voorzien van kerstverlichting.

Vrijdag 24 november 2023:Gisteren zijn we vanuit Jerez de la Frontera naar de camping van Dos Hermanas gereden. Het was niet druk op de camping, de meeste gasten waren ook hier Duitsers. De temperatuur was prima: 20 graden, zon, geen wind. Onze laatste dag alvorens de zomerkleding te verruilen voor winterkleding en dichte schoenen. Gelukkig is mijn teen nu genezen, anders waren dichte schoenen lastig. Vanmorgen op tijd vertrokken voor een lange rit naar Salamanca. Het was om 8 uur nog best donker, dat is weer wennen. De rit naar Salamanca liep voorspoedig. Zonnig, weinig wind en weinig verkeer. Het lijkt hier de laatste weken ergens toch flink geregend te hebben, het landschap ziet mooi groen, hier en daar zelfs water in de slootjes. Het stuwmeer van Ba?os lijkt veel meer water te bevatten dan 7 weken geleden. De camping bij hotel Rio heeft voor de nacht 5 gasten, waarvan 1 Engelsman, 1 spanjaard en 3 Nederlanders, ons meegeteld. Deze keer geen Duitsers. Het is duidelijk herfst nu, veel bomen hebben mooi gekleurde bladeren. Het was hier wel zonnig, maar vanmiddag was het 10 graden, die temperatuur daalde in de schemering al snel naar 1 graad. Voor het eerst sinds lang verwarming aan. Er is hier voor morgen langdurig mist voorspeld, dus morgen verder naar Burgos, maar daar is de temperatuur hetzelfde.

We hebben al wekenlang een lek van de vloeistof van de stuurbekrachtiging. We moesten af en toe bijvullen, maar nu lijkt het lek groter te worden. Tijd om in Nederland goed te laten nakijken.

Er rest ons nu nog de reis naar huis, zal nog een kleine week kosten.

We wisten niet precies wat we na 5 jaar afwezigheid konden verwachten in Marokko. We hebben weer heel erg genoten, de weken vlogen om. Er is hier en daar wel wat veranderd. Het noorden(Rif) en de kleine woestijn- en bergdorpen lijken nauwelijks veranderd, de mensen zijn er veelal nog net zo arm, de ezel is nog steeds een belangrijk vervoermiddel. Wel wordt er op veel plaatsen veel gebouwd. De wegen zijn over het algemeen heel goed, enkele uitzonderingen daargelaten. Kleinere restaurantjes zorgen nog vaak voor vers eten, je bestelt en iemand holt onmiddellijk naar de juiste zaakjes voor de benodigde ingrediënten.(vlees, groenten, etc.)

Aan de kust, en in de grote steden wordt heel erg veel nieuwbouw gepleegd. Aan de kust worden veel (veelal koop)appartementen gebouwd. Het autoverkeer is in de steden fors toegenomen, evenals de scootertjes, de echte stinkbrommertjes zijn zeldzaam geworden, evenals de stokoude Peugeot- en Mercedes taxi's.

De grote weekmarkten met veehandel en groenten bestaan nog steeds en worden druk bezocht en veevervoer vindt nog steeds plaats in open pickups of in een bak boven op een bus.

We vonden de prijzen niet veel gestegen, de door ons bezochte campings leken kwalitatief wat verbeterd.

Opmerkelijk: wisselgeld krijgen was geen probleem, opeens heeft iedereen kleingeld, zowel briefjes als munten. Er moet voornamelijk contant betaald worden, als er al een pinautomaat is, werkt ie niet.

Tot onze verbazing kregen we weer heel erg veel positieve reacties van Marokkanen op onze schildering op de motorkap.

Alle lezers bedankt voor het meereizen.

Via Mohammedia naar Asilah

Vrijdag 17 november 2023:Vannacht best goed geslapen en vanmorgen zijn we vertrokken richting Mohammedia. 12 uur slaap doet een mens goed. We hebben de autoweg naar het noorden genomen. Hier en daar loopt er toch een wandelaar langs de weg en hoewel het tolweg is reed er ook een brommer. Vanaf Ben Guerir zien we ingezaaide velden, wachtend op de regen, vanaf Settat wordt de omgeving groener, het regent daar ook af en toe. Net voor Casablanca zien we in een weiland een grote kolonie ooievaars, de eerste die we dit jaar in Marokko zien. De sloppenwijken bij Casablanca zijn er ook nog steeds, schrijnend om te zien. En dan gaat het bijna mis, een pickupje geladen met gras is ons voorbij gestoven en staat een paar kilometer verder net na een afslag stil op de autoweg. We schrikken en moeten vol in de remmen. We kunnen niet links of rechts, te veel verkeer. Net op tijd staan we stil.(zucht) gelukkig stopt ook het verkeer achter ons op tijd, al zijn Marokkanen bedrevener in het vinden van de claxon. Een enorm toeterconcert en hevige gebaren zijn ons deel. De man in het pickupje besluit dan op zijn gemak om maar de vluchtstrook op te sukkelen. Zonder verdere incidenten bereiken we camping Ocean Bleu. Een matig onderhouden camping met lief beheer meteen aan de zee. De camping heeft een redelijke bezetting, veel bijzondere figuren in oude campers en veel bagage voor een langdurig verblijf. Helaas hangt er een hardnekkige zeemist en wordt het niet warmer dan 17 graden. Ondanks het frisse weer start het Marokkaanse buitenleven om 17.00 gewoon op. Snoep en drankstalletjes langs de boulevard gaan open en waar terrasjes zijn verschijnen bezoekers gehuld in winterjas.

Tegen de avond arriveert er een grote wagen met reizigers van een Engelse organisatie. Tentjes worden opgezet, er wordt een keukenfaciliteit opgebouwd en een maal gemaakt voor de hele groep. De groepbestaat uit meer dan 20 deelnemers, ze maken in 42 weken een reis vanuit Fez, via Kaapstad naar Cairo. Er zullen maar zes deelnemers de hele reis uitzitten, de meerderheid stapt eerder uit, zoals een studente uit Groningen, ze gaat mee tot Accra.

Inmiddels hoorden we dat de machtiging voor de verkiezingen nu definitief geregeld is. We waren sinds half september bezig die machtiging via de gemeente te regelen, maar dat bleek een hele klus.

Tegen de avond verscheen ook nog een Duits echtpaar dat we hadden leren kennen op de Koutoubia parkeerplaats in Marrakech.

Zaterdag 18 november 2023:We worden wakker in een koude mistige wereld, we twijfelen even of we verder moeten reizen, als ik terugkom van de douche schijnt de zon en is de temperatuur wat gestegen. 30 graden overdag is verleden tijd. We blijven. We hebben langs de kust gewandeld, nu is er goed zicht. Veel mensen komen schelpdieren zoeken of gaan vissen. Anderen komen gewoon aan de kant zitten en kijken naar de zee. Sommige families brengen voedsel en tuinmeubels mee om bij de zee te eten. Het restaurant bij de camping heeft veel gasten die al thee drinkend genieten van de zee. De kust hier is nogal gevarieerd: een stukje zand, veel rotsen en ook een hoge rots die boven de zee uittorent. We genieten van de zon en tegen de avond komen er opeens 2 Duitse reisgroepen de camping oprijden. Het is gelijk heel druk op de camping want de Afrika groep is er ook nog. We hebben na het avondeten gezellig geborreld met het Duitse stel. We gaan morgen beiden verder naar het noorden. Afspraak we zoeken dezelfde camping op.

Zondag 19 november 2023:Ook vandaag worden we in een mistige wereld wakker, maar die lost al snel op. Inmiddels is ook Thieu verkouden. Na het ontbijt vertrekken we naar het noorden. Hoe noordelijker we komen hoe groener de wereld. De akkers zijn bewerkt en er groeit van alles. Er zijn grote bananenplantages. Er zijn grazende koeien en runderen, kortom het landschap begint op Nederland te lijken, er zijn zelfs enorme kassencomplexen. Plastic kassen, dat wel. De autoweg blijft interessant. Er staan inmiddels betonnen schuttingen langs een groot deel van de weg. Toch wandelen en fietsen er nog mensen langs de weg, een enkele bromfiets zagen we ook en als het past klimmen ze over de schutting om over te steken of groen te plukken in de middenberm. De straatverkoop die we in de beginjaren van de autoweg zagen, hebben we nu niet gezien.

Opeens reden we door Rabat, een afslag gemist? Gelukkig is er op zondag weinig verkeer in Rabat en Salé, dus we bereikten zonder veel problemen weer de tolweg.

Tegen twee-en bereikten we de camping in Asilah, die was tot onze verrassing erg goed bezet. Wij kregen een plek en hebben er gelijk een gereserveerd voor het Duitse stel, die brachten eerst een bezoek aan Rabat. De man van de camping gaf me een stoel die bijna uit elkaar viel. Als ik die op een plek zette dan kwam de reservering goed. Toen het Duitse stel vanavond arriveerde hadden ze inderdaad het allerlaatste plekje omdat dat voor hen bewaard was.

We hebben een rondje boulevard en door het stadje gelopen en toen was de dag om. Toen de zon onder ging was het gelijk koud.

Maandag 20 november 2023:Er staan op deze camping hele leuke mensen, divers maar allemaal praatgraag. Heel gezellig zo. Onze buurman is een Belg van 82, hij is net aangekomen, wil rustig aan deze winter een rondreis maken en vervolgens per ferry naar Italie. Hij heeft een vrij jonge camper die nog garantie heeft. Er zijn problemen met de katalysator. Hij heeft wat moeite om iets geregeld te krijgen met het bedrijf dat garantie moet nakomen. Voorlopig zal hij nog wel even in Asilah staan. Er is ook een medelander, die is nog maar net in Marokko en op weg naar het zuiden. Vanmorgen stond er opeens een ambulance op de camping en heeft een fransman meegenomen. Vanmiddag hoorden we dat de man al geopereerd is aan een breuk. We hebben de camper gepoetst en gereorganiseerd want morgen willen we de ferry nemen naar Spanje.

Vanmiddag gaan douchen, de douches op deze eenvoudige camping zijn eveneens eenvoudig. Een ruimte met 4 hokjes met een gordijn, dat zijn de douches, heren en damesdouches zijn wel gescheiden natuurlijk. Ik stond me aan te kleden toen een man de buitendeur open deed om ook te komen douchen. Hij deed snel de deur weer dicht toen ie mij zag. Bleek ik in de mannendouche gedoucht te hebben.

Vanavond met een drankje afscheid genomen van het Duitse stel, zij blijven nog een dagje om dan woensdag de ferry naar Algeciras te nemen.

Marrakech

Maandag 13 november 2013: De weg van Ounagha naar Marrakecht leidt maar door enkele dorpen, verder een vrij vlak kaal en droog landschap. Er zijn hier en daar wel plantages met een eigen irrigatiesysteem, ze pompen zelf water op. De meeste plantages bestaan uit olijfbomen. Iemand vertelde ons dat men bomen plant om te proberen de oprukkende woestijn tegen te houden. We moesten tanken en zijn gestopt bij een tankstation waar aangegeven stond dat je met bankkaart kon betalen, maar de werkelijkheid was toch anders, het pinkastje was kapot en de betaling moest dus contant. Bij Chichaoua was de autoweg oprit richting Marrakech afgesloten, we werden dus richting Agadir gestuurd. Wij niet blij, maar aan het eind van de oprit stond een mannetje dat ons door de ruimte van een weggehaald stuk geleiderail in de middenberm de andere baan opstuurde, legaal keren op de tolweg ofzo.

Iets na het middaguur arriveerden we in Marrakech, hectisch verkeer als altijd, dus li-baan houden en rustig meegaan met de flow. Re-baan vermijden, want die wordt gebruikt voor alles behalve gewoon rijden. We bereikten zonder probleem de grote Parkeerplaats achter de Koutoubia moskee. Achteraan op die bewaakte en betaalde parkeerplaats is ruimte voor campers en je mag er gewoon overnachten, kunt zelfs aansluiten op elektra. De parkeerplaats ligt tussen 2 parken en het camperdeel achter een kerkhof. Moet toch voldoende zijn voor een rustige nacht, zeker nu de Koutoubia door beschadiging van de aardbeving geen geluid produceert( lees: 5xdaags oproept tot gebed).

We zijn na parkeren onmiddellijk naar het Djemaa el Fna plein gegaan om te lunchen op een terrasje. Binnen een half uur was de meerderheid van mobiele handelaren al voorbij geweest om hun waren aan te bieden. We moesten nee zeggen tegen: zonnebrillen, cigaretten(je kunt ze nog steeds per stuk kopen), 2xparfum,2x broekriemen, telefoonhouders, zakdoekjes, schriften, horloges, wierook staafjes, telefoon oortjes, en een bedelende Afrikaanse.mevrouw.

Na de lunch heeft een schoenpoetser, ja ze bestaan nog, Thieu’s schoenen gepoetst. Eerst onderhandeld over de poetsprijs natuurlijk. 2 euro werd de afspraak en de schoenen werden netjes gepoetst. Maar toen de poetsbeurt klaar was wilde de man 2 euro per schoen. Nee, zeker niet. Ja maar de afspraak was dat de poetsbeurt 3 euro zou kosten zei de man toen. Nou nee, hij kreeg 2 euro en dat was dat. Man boos achtergelaten.

Het is erg druk in Marrakech, heel veel toeristen en in de avond lijkt het wel alsof de halve wereld door de stad drentelt. Na zonsondergang is de rand van het plein en de hoofdstraat gevuld met allerlei straatverkopers die hun waren op straat uitstallen. Er zitten veel vrouwen en kinderen die zelfgebakken macaronnetjes verkopen, de “koekjes” zijn altijd heel erg lekker, dus we hebben er onmiddellijk wat gekocht van een klein meisje. Ze keek ook serieus of het betaalde bedrag wel klopte.

Dinsdag 14 november 2023:Rond 23.00 was de parkeerplaats nagenoeg leeg, wat nachtwerkers komen dan wel parkeren, maar daarna was het heel rustig. De nacht was erg warm, maar we hebben toch goed geslapen.

Er logeert hier ook een Marokkaans echtpaar in een soort bestelauto. Er liggen 2 dekens over om het licht buiten te houden. De man heeft er een keukentje in gemaakt, maar ze slapen wel om beurten. Blijkbaar wat weinig ruimte voor 2 slapers. Ze wonen in een stad in het noorden van Marokko en bezoeken nu een paar dagen Marrakech.

We hebben zelf een deel van de morgen en later een deel van de middag door de souk geslenterd.

In de avond zijn we gaan eten in een van de popup restaurantjes op het plein. Het is overdag 30 graden, dus in de avond nog warm genoeg om buiten of op een dakterras te eten. Bij elk popup restaurantje wordt je aangesproken door medewerkers die je behoorlijk opdringerig hun restaurantje in willen praten, soms zelfs trekken. Het menu is niet bijzonder, maar het eten smaakt wel en er is best veel keuze. We kwamen aan een van de lange tafels terecht naast een Schots echtpaar. Onder het eten dus een gezellige babbel. Ook deze schotten ondervonden veel hinder van de Brexit en de bijbehorende verblijfslimieten in EU-landen. Ze zijn nu een weekje in Marokko omdat ze anders de toegestane verblijfstijd in Spanje overschrijden. Ze hebben een huis bij Alicante.

Aan een tafel achter ons zaten een paar kinderen die dankbaar alle etensresten van anderen in hoog tempo opaten, alsof ze bang waren dat iemand hun dat eten zou afnemen. Het personeel liet hen begaan.

In de Souk een leuke leren handtas gevonden die ik wel wilde kopen, maar niet voor de prijs die ze vroegen. Onderhandelen hielp niet genoeg naar mijn zin en we zijn vertrokken. Een eind verder haalde de man ons in en wilde opnieuw praten; uiteindelijk bereikten we overeenstemming, voor het bedrag dat ik wilde betalen, Ze geven echter nooit op en bij het betalen wilde hij toch 50 cent meer hebben. Maar zo werkt dat niet.

Er wordt door de verkopers altijd gevraagd uit welk land je komt en vervolgens kennen ze er ook wat namen van steden, hebben er vrienden. We roepen al jaren dat we uit Ijsland komen, meestal worden we dan welkom geheten in Marokko en dat is het dan, maar deze keer was er eentje die had daar heel veel vrienden, het was een mooi land. Toen we zeiden dat er een vulkaanuitbarsting aanstaande was, was de conversatie voorbij.

Op de parkeerplaats hebben we Duitse buren, het is hun eerste reis Marokko; ze maken een tour langs de koningssteden. Tijdens een stadsbezoekpauze hebben we gezellig in de schaduw op een stoepje ervaringen uitgewisseld.

Woensdag 15 november 2023:Vanmorgen hebben we door de echte oude medina geslenterd en zijn even door de joodse souk en een stukje wijk gelopen. Dan blijkt er toch heel wat schade aan heel oude slechte gebouwen te zijn ontstaan door de aardbeving in september. Ook in het centrum was wel wat schade, maar overal is alles opgeruimd en waar nodig wordt gestut; ondersteuning met stevige balken.

Vanmiddag kwamen er opeens 9 campers de parkeerplaats op; een Belgische reisgroep die sinds eergisteren in Marokko is en een rondreis van een maand maakt.

Het Marokkaanse echtpaar is vertrokken en ook de Duitsers zijn verder gegaan.

Vanmiddag hebben we in de schaduw rust genomen, het is toch wel erg warm. Vanavond dan gaan eten op het dakterras van een restaurant. Onder het eten een prachtig overzicht over een groot deel van het plein. Een geweldig uitzicht op de rukte op het plein, net een mierennest.

Op de weg terug naar de parkeerplaats passeren we ook weer allerlei straatverkoop en arme oude vrouwen die papieren zakdoekjes per pakje te koop aanbieden.

Donderdag 16 november 2023:Gisteravond en vannacht ziek geworden: keelpijn, hoesten, misselijk, beroerd. Slecht geslapen en als toetje begon de moskee om 5 uur te jengelen en herhaalde het deuntje tot 6 uur, alsof de naald bleef hangen op de plaat. We zijn om boodschappen naar een grote Carrefour gereden. Betaald parkeren, maar tegen inruil van de aankoopbon boodschappen bij de klantenservice kreeg je een uitrijkaartje. Het meisje bij de klantenservice sprak geen Frans, wel Engels. Heel bijzonder in Marokko. Ze verontschuldigde zich dat ze geen frans sprak, maar we hebben haar verteld dat we dat geen probleem vinden. Vervolgens 11 km door buitenwijken van Marrakech naar de camping gereden. Ook hier onderweg veel dode palmbomen en nieuwbouw. Rondom de camping is het ook een chaos door nieuwbouw. De camping is mooi als altijd en voor de tijd van het jaar best goed bezocht. Het was ruim 30 graden dus we hebben heel de middag in de schaduw gelegen. Vanavond om 20 uur onder de wol en morgen verder naar het noorden.

Sidi Kaouki, Essaouira, Ounagha

Donderdag 9 november 2023:Het lijkt wel of campings in Marokko tegenwoordig fors bezuinigen op campingverlichting en warm water. Vanmorgen dus weer een koude douche. Dat hoorde niet volgens de receptie, maar daar had ik niks aan. Via de N1, een kustweg, soms door bergachtig gebied naar Sidi Kaouki gereden. Bij Tamri zijn grote bananen plantages. Na Tamri passeerden wij een soort hutten van palen en doeken in de duinen, er lagen grote hopen schelpen rond die hutten. Het lijkt erop dat daar de mosselen van hun schelp ontdaan worden.

Een paar keer zagen we kuddes geiten die in Arganabomen waren geklommen. Er stonden ook veel stalletjes langs de weg waar je Argana olie kon kopen. Arganaolie is een duur product door de intensieve winning. In een dorpje was markt en dus een drukte van belang. Moeilijk om te rijden want de mensen lopen zonder te kijken over de weg en een auto kan zomaar opeens gaan rijden. We zijn even gestopt om brood te kopen. Hoewel er baguettes in de vitrine lagen kreeg ik die niet, Ik kon wel standaard rond brood krijgen.

Sidi Kaouki is een klein kustdorp maar wel een surfers oord. Het was dan ook druk met surfers. Op het strand waren kamelen om op te rijden, evenals paarden. Quads waren ook te huur. Er stond wel een heel harde wind. Er zijn een paar restaurantjes en een paar Auberges. We dachten op een soort camping met een minimum aan voorzieningen, maar mooie plek te gaan, maar die locatie konden we niet vinden. We staan nu op een camping waar overdag bouwwerkzaamheden zijn. Er zijn hier erg weinig kampeerders, ook de buurcamping heeft weinig gasten. We telden vanmiddag minstens 11 zwerfhonden. Sommigen hebben een oormerk, maar niemand weet te vertellen waarom. Tevens zijn er heel erg veel thuisloze katten. Soms zijn het nog maar een paar weken oude katjes. Er liepen ook een aantal ezels te zwerven. Nooit eerder ezels zonder thuis gezien, er was ook een baby ezel bij.

Vanavond was de zonsondergang wel heel erg mooi. Het was ook druk op het strand met kijkers en ruiters.

Vrijdag 10 november 2023:Vanmorgen kregen we toen we ons ontbijt al op hadden 2 broden van de camping bewaker, was al de tweede camping waar we gratis brood kregen. Toen we om 10.00 weg reden was er nog nauwelijks iemand op straat en al helemaal niet op het strand. We wilden Essaouira bezoeken alvorens naar de volgende camping te rijden. Dat bezoek is niet gelukt, Essaouira wil geen campers in de stad zien, geen campers op parkeerplaatsen, ook niet in de buitenwijken. We durfden de camper met Bubbles erin niet te parkeren bij de Carrefour, er is daar geen parkeerwacht, overigens mag daar ook geen camper langer staan dan nodig voor boodschappen. Dan maar door naar de camping in Ounagha. Daar vonden we een plekje op gras, jawel, voor het eerst sinds we dit najaar in Marokko zijn is er gras. Er staat hier een Frans stel die een paar schildpadden hebben gevonden op de autoweg en die toen maar meegebracht hebben naar de camping. Als zij naar huis gaan blijven de schildpadden op de camping wonen en zorgt de tuinman voor de beesten.

De olijvenoogst is nog niet helemaal klaar, vanmiddag klommen 2 campingmedewerkers met een lang stok in een olijfboom om tegen takken en bladeren te slaan, zodat de olijven vallen. De gevallen olijven worden dan weer opgeraapt en verzameld in een zak.

In Ounagha is een brede doorgaande weg, maar verder lijkt de tijd hier te hebben stilgestaan. Een heel belangrijk vervoermiddel is een soort huifkarretje getrokken door een paardje. Je kunt er mensen en spullen mee vervoeren.

Zaterdag 11 november 2023: Vanmorgen zijn we met de campingtaxi naar Essaouira gegaan. Onderweg moeste we stoppen omdat een kudde dromedarissen beladen met takken de weg overstak. De vissershaven in Essaouira bleek een tegenvaller: in vroeger jaren was het in dat haventje in de ochtend een drukte van belang: veel stalletjes met visverkoop en wat souvenirverkoop. Nu wordt er volop gebouwd en zijn er maar 3 stalletjes met visverkoop. Voor de toeristen niks meer te zien en beleven. Een paar vissersbootjes moeten het water in, dat gaat moeizaam met alleen mankracht, maar met vereende krachten lukt het een aantal mannen het bootje van de helling af het water in te slepen en duwen. We slenteren wat door de smalle straatjes vol met winkeltjes en spul voor de vele toeristen die er vandaag toch weer zijn al is het november. We eten ergens een hapje en om half vier worden we op de afgesproken plek weer door de taxi opgehaald. Terug op de camping zijn we afgebrand, maar veel rust heerst daar niet. Er rijden 9 Italiaanse campers het terrein op, een groep met begeleiding die onmiddellijk na aankomst een gezamenlijke briefing hebben.

We zijn gaan eten bij een lokaal restaurantje, simpel maar smakelijk, ze deden heel erg hun best om het ons naar de zin te maken. We moesten 8 euro afrekenen. Toen we terugkwamen op de camping werden we door onze Engelse buren uitgenodigd voor een drankje en een praatje. Gezellig.

Zondag 12 november 2023:Vanmorgen zijn de Italianen op tijd weer vertrokken en zijn wij met de campingtaxi naar de grootste weekmarkt van de regio gegaan.

Het is een hele grote drukke markt verdeeld over een paar aanpalende terreinen. Er werden veel verse groenten en fruit verkocht, koeien, stiertjes, geiten, en schapen. Verder de gebruikelijke spullen zoals huisraad, keukengerei, matten, kleding etc. Er was een veld met tenten en daarin de kapper actief. De kapper knipt en scheert en allemaal hadden ze klanten. Er waren amper vrouwen op de markt, overal mannen, de mannen kopen dan ook de lingerie en kleding voor vrouw en kinderen. Er ging een vlindertje op een biet zitten en ik maakte er een foto van. Vervolgens wilde de eigenaar van de biet geld omdat ik een foto had gemaakt, maar dat feestje ging niet door.

Terug op de camping hebben we maar een dutje gedaan en ”Bubbles” gekamd en geborsteld, is die voorlopig ook weer netjes. Onze vandaag gearriveerde buurman gaf een van de hele jonge zwerfkatjes een blikje tonijn op een papiertje; het beestje heeft alles opgegeten en het papiertje eindeloos afgelikt. Ze is daarna heel tevreden zichzelf gaan wassen.

Aourir

Maandag 6 november 2023: Vannacht is de stevige wind een heuse storm geworden. Vanmorgen was het bewolkt en er waren hoge golven in de zee. Na het ontbijt zijn we losgekoppeld van de elektra en vertrokken richting Agadir.

De weg tussen Tiznit en Agadir is mooi 4 baans. Er was ook een snelheidscontrole met lasergun, we kunnen niet zo hard, dus geen probleem. Onze drankvoorraad was toe aan aanvulling, deze keer dan naar de Atacadao bij Ait Melloul omdat die veel parkeerruimte heeft. De winkel is een soort pakhuis van grote hoeveelheden, maar gelukkig kun je er ook gewoon een pakje boter kopen. Alcoholische daranken is een ander verhaal. Bij navraag werden we door een bijzonder vriendelijke medewerker verwezen naar een soort zij-ingang.  De aankoop bon van onze gewone boodschappen kreeg en stempel en vervolgens op zoek naar die zij-ingang. Door een poort, dan naar links, langs de uitgang van de drankverkoop, dan langs een grote stel pallets, en toen zag ik nergens meer iets wat op toegang leek.

Een behulpzame bewaker, die zijn ruim aanwezig, wees me op een zeer smalle doorgang tussen de pallets, de toegang tot een gangetje achter de pallets dat naar de drankverkoop leidde.  We kwamen terecht in een grote hal met veel verschillende merken en soorten alcoholische drank. Wat bier en wijn verzameld en het aankoopbonnetje kreeg een stempel van de beveiligingsmedewerker.  Vervolgens naar Agadir, geparkeerd bij de voormalige camping en toen met Bubbles  voor een late lunch naar restaurant  “jour et nuit”. Het was best druk op de boulevard en ook op het strand. Het is ook voor veel Marokkanen een vrije dag ivm. de viering van de groene mars. (https://nl.wikipedia.org/wiki/Groene_Mars).  Toen we ons maal op  hadden begon het opeens heel hard te waaien. Strandzand waaide over de boulevard. We zijn zo snel mogelijk naar de camper gelo pen en naar een camping 12 km noordelijker gereden. Onderweg in het dorp naar goed Marokkaans gebruik even dubbel geparkeerd om een brood en wat mandarijnen te kopen. Er staan best al wat kampeerders op de camping, mogelijk een aantal overwinteraars die niet meer terecht kunnen op de permanent gesloten camping in Agadir. De meesten zijn echter passanten zoals wij. Na het invallen van de duisternis, verdween ook de wind.

Dinsdag 7 november 2023: We hebben via de receptie een taxi besteld en zijn om half elf vertrokken naar de overdekte souk van Agadir. Het verkeer is een drukke chaos en de taxi kiest een alternatieve route, maar dat helpt niet echt. De hele souk is aardig opgeknapt sinds ons laatste bezoek, vooral de toiletten zijn nu netjes, waren in 2018 nog een gore ruimte met alleen turkse toiletten. De batterij van Thieu’s horloge moest worden vervangen, dat had een lieve meneer in Agdz al geprobeerd zonder resultaat, maar deze keer lukte het wel. Ze vroegen wel 9 euro voor het wisselen van de batterij in het horloge, dat voelt toch als oplichting hier. Zoals altijd wil iedereen zijn spullen verkopen, ze zijn altijd goedkoop, hebben altijd een speciale beste prijs. Helaas verkopen ze eigenlijk niks wat we kunnen gebruiken. Na enkele uren rond gedwaald te hebben door de souk en wat overheerlijke mini macarons gekocht te hebben gaan we per taxi naar de Carrefour supermarkt om kaas. Het duurde wel even voor we een taxi te pakken hadden, want heel veel mensen bij de souk wilden een taxi. Ze hadden er Gouda kaas en ook een meloen. Vervolgens zijn we vis de Talborsjt naar het strand gelopen. Bij de restaurantjes aan het plein in de Talborsjt vonden we een ober die we nog kennen uit de tijd dat we daar vaak gingen eten. Hij herkende ons onmiddellijk en na een kort praatje zijn we verder gelopen.  Bij een restaurantje aan de boulevard hebben we een late lunch genomen. We hadden met de taxichauffeur afgesproken dat we om 16.00 wilden worden opgehaald.  Toen we naar de afgesproken plek liepen passeerden we een winkeltje waar ze duidelijk bier en wijn verkochten. Het drankbeleid is niet altijd duidelijk: In Tetouan de alcoholafdeling van de Carrefour alleen na 18.00 open, In Midelt is een grote drankzaak, In Ouarzazate is de Carrefour drankafdeling alleen overdag open met bewaking, bij de Atacadao was het helemaal een raar gedoe om drank te kopen en dan loop je nu opeens langs een winkeltje vol wijn en bier. Er was wat verwarring over de precieze ophaalplek, maar uiteindelijk kwam het goed. De chauffeur van de terugreis had een universitaire opleiding, maar omdat er geen werk was reed hij taxi. Geen verzameltaxi maar altijd privé taxivervoer. Hij was tevreden met zijn inkomen en de vrijheid die het taxi vervoer hem geeft.

Woensdag 8 november 2023: Vanmorgen met de fiets naar de weekmarkt gegaan. Vroeger was er een enorme drukke en grote weekmarkt beneden in het dorp. Nu is de markt veel kleiner en minder druk. Wordt nu gehouden op een terrein niet ver van de camping. Het oude terrein lag bij een drukke doorgaande weg en daar wordt nu ook gebouwd.  Volgens de taxichauffeur van gister is er in een naburig dorp op dezelfde tijd nu ook weekmarkt, dan hoeven niet zoveel mensen naar de markt van Aourir. Jammer, want er is niks leuks meer aan.  Na ons marktbezoek zijn we naar het dorp gefietst, 5 km bergaf. In een heel klein mooi zaakje geluncht. Het cafeetje had zelfs geen toilet, ik werd verwezen naar het openbare toilet 100 meter terug bij de rotonde. Daar es inderdaad een openbaar toilet, dat op het moment dat ik er kwam zelfs werd geschrobd. Terug in het cafeetje voelde de serveerster zich wel bezwaard dat ze mij naar het openbare toilet had moeten sturen. Ze dacht dat het een “mixed” toilet was en niet erg schoon. Ze had gelijk.

Vervolgens even naar de kust gefietst, daar zit een surfschool en er waren heel veel surfers actief.

De terugweg was dus bergop fietsen, niet echt leuk met gewone oude fietsen, we hebben af en toe een stuk moeten lopen.  Terug op de camping hebben we wat opgeruimd, een handwas gedaan en wat groenten geblancheerd voor de salade van vanavond. Ook internet opgewaardeerd, we kunnen internet nu gebruiken tot we Marokko verlaten. Morgen gaan we wat meer richting Essaouira.

Via Tafraout naar Legzira

Vrijdag 3 november 2023:Gisteravond gaan eten in een heel klein restaurantje in de stad, niks bijzonders, maar het smaakte wel. Vanmorgen zijn we vertrokken naar Tafraoute, eerst de R109. Geen verkeer, een enkel dorpje en een kudde dromedarissen. Een ruig berglandschap en een droge rivierbedding. We zagen Tenten van Nomaden en daarbij een enorme kudde geiten. Er stonden langs de weg 3 ezeltjes geparkeerd, pootjes bij elkaar gebonden zodat ze niet verdwenen zijn als hun baas terugkomt. Een ezel was de touwtjes al kwijt, ezeltje 2 had veel ruimte tussen de pootjes, ezeltje 3 had de pootjes dicht bij elkaar. Dat belette het stel niet om aan de wandel te gaan en de weg over te steken. Maar ezeltje 3 miste snelheid en sprong toen maar naar de overkant want hij zag niks in rijdend verkeer. Na ong. 60 km rijden we door een dal waar het heel hard waait. Na enkele kilometers is de storm voorbij.

Bij Talbourte staat een bord dat verwijst naar Tafraoute, de weg heeft geen nummer. We volgen die weg, een smalle weg, erg bochtig omdat we hoog de kale bergen inrijden. De weg doorkruist meerdere droge rivierbeddingen, er moet een keer water hebben gestroomd want meermaals is heel het asfalt weg. Soms zijn er ook zijkanten van de weg weggespeld of afgebrokkeld, zo’n gat wordt dan gemarkeerd met een paar keien. Een keer was er maar net genoeg ruimte om tussen de kloven door te rijden. Eenmaal over het hoogste punt, werd de weg ook beter. Hier en daar komt er een tegenligger, soms vliegen er wat vogeltjes en ergens bij wat droge struiken hollen een paar gestreepte grondeekhoorntjes weg. 160 km in vier uur, maar dan arriveren we toch in Tafraoute. De gekozen camping is een grote stoffige zandbak. Er is maar 1 andere camper en op een aanpalend terrein staat een Duitse reisgroep. De man die zaakjes regelt op de camping wijst ons een plek, wil ook nog vertellen aan welke kant de deur moet zitten en dat we dicht op een muur moeten gaan staan om andere campers ruimte te geven. Welke campers dan? Nou….die tegen de avond allemaal komen. Flauwekul, alle campings hebben plek zat want buiten wat reisgroepen zijn er nauwelijks kampeertoeristen, dus we hebben ons ruim geïnstalleerd. Al bijna gelijk toen we op een plek stonden verscheen de garagehouder om zichzelf te promoten, even later kwam de schilder, die wilde graag iets moois schilderen op de camper. Ik heb hem het 10 jaar geleden geschilderde woestijntafereel laten zien, daar werd ie stil van, vooral dat het schilderwerk er na 10 jaar nog steeds heel mooi uitzag. Hij wenste ons een prettig verblijf en ging verder. Toen kwam de kapper, daar hebben we een afspraak mee gemaakt voor morgen. Ons haar kan wel een knipbeurt gebruiken. Daarna zijn we even naar het dorp gefietst, veel winkeltjes zijn vandaag gesloten omdat het vrijdag is. We zijn nog even naar “de hoed van Napoleon” gaan kijken, een bijzonder gevormde rotspartij net buiten het dorp.

Zaterdag 4 november 2023:Het was vannachtgoed afgekoeld, maar toen de zon over de bergen kwam liep de temperatuur snel op. Om 10.00 stond Mustapha de kapper bij onze deur voor de afgesproken haarknipbeurt. Hij nam er de tijd voor en ruim een uur later waren we beiden voorzien van een ultra kort kapsel. Mustapha had heel de zomer bomen gesnoeid want in de zomer wil niemand geknipt worden en zijn er geen toeristen ivm de hoge dagtemperaturen. Nu maakte hij zich zorgen voor de winter, hij was bang dat de Fransen niet gaan komen door de recente aardbeving en hij moet toch vier kindereneten geven, die kinderen blijven eten zei hij.

Daarna zijn we via een verlaten gratis camperplaats (keteldal) naar het dorp gefietst. In een van de schoenenwinkeltjes een paar mooie slippers gekocht. Vandaag wat meer drukte in het centrum, overal theedrinkende mannen. De vrouwen doen boodschappen. Er loopt op dit moment een bedelende jongen door het dorp, hij ziet er wat verwaarloosd uit, heeft een erg slecht gebit, maar ziet er wel lief uit. Het schijnt een hele lieve jongen te zijn met geestelijke problemen, zoon van hele arme mensen. Soms gaat het goed en zorgt ie wat beter voor zichzelf, maar in slechte tijden bedelt hij en verwaarloost zichzelf en eet niet. Hij is dan blij met alles wat je hem geeft, ook een klein stukje brood maakt hem al blij.

Doordat bijna overal alles contant betaald moet worden, was het weer tijd om een bedrag te pinnen. Daarna groenten om een salade te maken gekocht en terug naar de camper. Eigenlijk is het windstil, maar af en toen komt er een windvlaag en vliegt al dat losse zand alle kanten uit.

Vanavond zijn we gaan eten in een klein huiskamer restaurant, ondanks het rustige seizoen en een ietwat verborgen locatie waren er toch 13 gasten. Voor het eerst in jaren hebben we Tajine gegeten en die was heerlijk: nagenoeg vetloos draadjesvlees met amandelen en pruimen.

Zondag 5 november 2023:Vanuit Tafraoute over de R104 richting Tiznit, een hele mooie route door berglandschap en hoewel er weinig groeit wisselt het beeld wel, mede door andere steenstructuren en kleuren. Die verschillen komen niet zo goed tot uiting op een foto, maar als je er rijdt is het er toch erg mooi.

Na Tafraoute is er aan de weg gewerkt, blijkbaar een rioolleiding in de grond gestopt met putten in de weg, en daar begon de ellende mee. De putdeksels liggen veel hoger dan de piste die de weg nu is. Er is maar weinig asfalt meer over. Een heel lastige 8 km om te rijden, daarna werd de weg weer goed. Er zijn opvallend veel grote begraafplaatsen in de dorpen, veel hebben alleen een paar puntleitjes om een graf te markeren, soms is een graf herkenbaar aan de witte muurtjes als afbakening. We vragen ons af of de grote begraafplaatsen een gevolg zijn van veel coronaslachtoffers. Ergens in een dorpje ligt een grote begraafplaats naast een schooltje, of die combinatie nou zo’n goede keuze is? In Tiznit was het erg rustig en na de lunch zijn we verder gereden naar Legzira. Onderweg veel velden met bijenkorven, meestal met bewaking in een tentje.

Onderweg veel zwarte verschrompelde resten van cactussen, alle cactussen ook hier dood, soms hele velden met dode cactussen.

In Legzira wilden we gaan kijken naar een boog in een rots die tot in de zee rijkt. Oorspronkelijk waren er twee bogen, maar eentje is enkele jaren geleden ingestort.

Legzira ligt aan een rotskust en je kunt alleen het strand bereiken via trappen. Op dat strand liggen dan weer veel restaurantjes. Het was er niet druk, maar de restaurantjes hadden wel klanten, vooral Marokkanen. Vanaf onze parkeerplek moesten we nog een eind over het strand lopen om de boog te bereiken. Gelukkig was het eb, bij vloed is het veel lastiger zo niet onmogelijk.

De boog is inderdaad een heel mooi natuurfenomeen, ook met de rotsen eromheen en dan zoals vandaag heel hoge golven met schuimkoppen.

Na de wandeling naar de rotsboog zijn we naar een camping 8 km verder in Mirleft gereden voor de nacht. Een heel mooi aangelegde grote camping, zonder schaduw. De aanplant die er is, is nog klein. De camping ligt wel boven op een rots aan zee, we hebben een heel mooi uitzicht op de woeste golven van vandaag. De zee maakt ook veel geluid.

Vanavond Bubbles gewassen met een gieter warm water, we hebben nu weer een hondje i.p.v een zandbal op pootjes.

Tata

Maandag 30 oktober 2023: Vanmorgen op tijd vertrokken in Zagora, bestemming Foum Zguid. Eigenlijk wilden we naar het zuidelijker gelegen woestijndorp Mhamid rijden, maar er worden zandstormen voorspeld. We zitten niet te wachten op een zandstorm, we vinden nu nog steeds zand van de zandstorm waar we in terecht kwamen in 2014. Het woestijnzand is een soort poeder wat overal doorheen gaat en in kruipt.

We passeren eerst het vliegveld van Zagora, de weg erheen heeft aan weerskanten struiken die door de gemeente regelmatig voorzien worden van water. Iets verder langs de N12 liggen 2 grote complexen met gebouwen, eentje lijkt een nieuwe leger kazerne, de volgende lijkt een gevangenis. Het leger verbleef altijd in een complex in het centrum, het was inderdaad erg rustig daar.

Onderweg een droog en dor landschap, woestijn. Toch wonen er hier en daar mensen en zijn er dorpjes. Er zijn waterbekkens, men pompt zelf water op om de bekkens te vullen. In de buurt van waterbekkens zijn vaak ook groene veldjes met gewassen te vinden, ook is er dan vaak een soort druppelsysteem van dunne slangen. Soms blijkbaar alles zonder succes en liggen er veel slangetjes, maar groeit er niks.

Er zijn ook oases in de verte, daar is wat meer groen, maar er is al jaren geen regen van betekenis meer gevallen.

We zien een enorme kudde geiten met herder, in de verte zien we ook een paar tenten. Een herder heeft ooit verteld dat ie wekenlang bij zijn kudde blijft, ook al is dat ver van huis.

Opeens zien we een grote kudde dromedarissen , later nog een kudde dromedarissen waar we voor moeten stoppen omdat een aantal dromedarissen de weg oversteekt.

Het is niet druk op de weg, maar soms is er toch een tegenligger of een brommer die we passeren. Een zandweg naar een dorp wordt gemarkeerd met autobanden, zo vindt je het juiste pad, zeker wat lastig na een zandstorm.

We rijden een stuk door de steenwoestijn en daar groeit helemaal niks.

Foum Zguid is een oase, maar ook hier geen water en veel dode palmbomen. Het dorp is ook een centrum voor 4x4 avonturiers op weg naar of komend van de woestijnpistes. Er zijn 2 restaurantjes van betekenis en die zaten net na de middag vol met Europeanen, vooral Fransen op begeleide woestijntrip. Net buiten het centrum ligt de camping van onze keuze. Als we aankomen is er helemaal niemand, dus we gaan maar op een plekje staan en installeren ons. Even later verschijnt een jongen die zegt dat het camping beheer vanmiddag terugkomt van….? Dan kunnen we registreren. Inmiddels is het donker en staan we met vijf, maar nog steeds geen campingbeheer.

We hebben gezellig gekletst met een door de wereld trekkend Duits echtpaar, zij zijn geboren en wonen in de buurt van de grens met Limburg.

Dinsdag 31 oktober 2023:Gisteravond was opeens wel de campingpoort dicht, we bleken inmiddels met 7 voertuigen op de camping te staan. De douche gaf lauwwarm water, bij inspectie stond de boiler niet op max, dat hebben we even veranderd. Goed geslapen, het was best stil, geen blaffende honden alleen een haan in de verte toen het licht werd. Het wordt hier heel snellicht, om 7.00 uur nog erg donker, om 08.00 helder dag. Om 08.00 verscheen opeens een jongen met 2 broden per camper, als service, maar nog steeds geen campingbeheer. De poort ging open en we vonden een man bij wie we de overnachting konden betalen. Vervolgens vertrokken richting Tata.

Weer ging de rit door enorm droog landschap en heuvels, soms weer steenwoestijn. Klinkt saai, maar toch verandert het landschap steeds als je er echt rijdt. We ontmoeten weer een mega kudde geiten en later dromedarissen met hun herder. En dan in de buurt van Tissint opeens water, stromend water. Een reden om uit te stappen en een foto te maken. Tissint zelf is een dorp met vooral lintbebouwing. Als wij er rijden is het op straat heel druk met schooljeugd, zittend langs de weg of lopend op weg naar school. Meteen na het dorp rijden we langs een enorme kloof waarin water hoort te stromen, helaas geen druppel water, maar wel een indrukwekkende creatie van de natuur. Tegen het middaguur bereiken we Tata, een stoffige woestijnstad met een hele mooie camping, met de mooie naam “Le Palmier” Het is er niet druk al wordt er een reisgroep verwacht. We vinden een fraaie plek met veel schaduw, hard nodig bij 34 graden overdag. Er staan 4 Nederlanders, zij blijken de restanten van een groep die door corona hun camper heeft moeten achterlaten in 2020. Zij maken nu vrijwillig op privébasis samen met de reisleider van toen op hun gemakje de afgebroken reis van toen af.

Woensdag 1 november 2023:Vannacht weer een blafconcert van wilde honden en tegen de ochtend een minaret die de dag wel erg vroeg wil starten, het is nog donker.

We hadden voor het ontbijt 2 stokbroden besteld bij de camping, en we kregen heerlijke stokbroden. Vanmorgen de schoenen van Thieu naar de schoenmaker gebracht om losgeraakte naden te herstellen. Prijsopgave voor 4 met de hand te herstellen naden 2,5 euro. Zeker meer dan een half uur werk. Vanavond de schoenen opgehaald en 100 % fooi gegeven. Verwennerij, maar de man moet toch ook eten.

Vanmiddag naar een plek 2,5 km hier vandaan gefietst, in de Palmeraie(Palmenbos met akkertjes), Er zou een waterverdeelpunt zijn, een plek waar het beshikbare water verdeeld werd onder de gezinnen. Het verdeelpunt heet “Horloge”. Sinds enkele jaren is het verdeelpunt buiten bedrijf. Al wat we vonden was een kanaaltje met snelstromend water en stomend water in een irrigatie kanaal in het palmenbos. Later ontdekten we dat er waarschijnlijk een winkeltje in de buurt is dat een sleutel heeft van de ruimte bij het “Horloge”.

We bereikten de Palmeraie via een weg die door een rivierbedding liep, als er echt een keer water komt, kun je daar niet doorheen. In het palmenbos zijn wat smalle paden, op de meeste paden kan geen auto rijden; te smal. Er ligt een groot waterreservoir met een moskee in aanbouw. Er is ook een grote begraafplaats zonder echt duidelijke graven, maar heuveltjes met een soort rechtopstaande lei als herkenningspunt. Het palmenbos is een wirwar van weggetjes tussen akkertjes door. Heel mooie omgeving om doorheen te fietsen of wandelen.

Tegen de avond kwamen 2 jongetjes uit de buurt de dorre en afgezaagde takken van de palmbomen ophalen. Ze gebruiken die thuis om de broodoven te stoken. De familie van de jongens blij en de camping is zijn tuinafval kwijt.

Donderdag 2 november 2023:Elke morgen om 5 uur wordt iedereen gewekt door de moskee, een half uur later doet ie dat nog eens dunnetjes over. Dat is het nadeel van een camping naast een moskee. Wat kruiden in het dorp gekocht en een rondje gefietst. Ten zuiden van de stad stroomt er wat water door de rivier. Er was in de buurt een demonstratie van leraren voor meer salaris. De bergruimte van de camper opgeruimd en gereorganiseerd, na eerst veel zand eruit geveegd te hebben. Ook Bubbles was toe aan een kambeurt, ze rolt aldoor in het zand, ze lijkt meer op een wandelende zandbal. Rustig dagje dus, zelfs windstil tot vanavond.

Zagora

Donderdag 26 oktober 2023: Vanmorgen werden we door de chef van de camping verrast met een gratis stokbrood "voor onderweg". Om 10.30 waren we in Agdz. Daar was de enorme weekmarkt bezig, inclusief geiten en koeien verkoop en natuurlijk slachtte men de kip naar keuze voor de klant. We vonden makkelijk een parkeerplek voor een bezoek. Door de langdurige droogte een heel erg stoffige locatie voor de markt. We hebben vers fruit gekocht en zijn naar café-camping Agdz gereden. Best mooie plek net buiten het centrum, mooie bloeiende struiken, bijzondere insecten die de bloemen bezoeken, over het sanitair zullen we het niet hebben al is het toilet betegeld en functioneel Ze hebben alle tegelresten die ze konden vinden gebruikt. Na de lunch zijn we naar het centrum gefietst, daar onze fietsen in bewaring gegeven bij de taxi regelaar. Er zijn allerlei winkeltjes, maar niks bijzonders. In de apotheek heb ik geprobeerd wat geavanceerdere verbandmiddelen dan een simpele pleister voor mijn gewonde teen te krijgen. Het was druk in de apotheek en sommige vrouwen zijn sluw brutaal; ze steken snel voor de neus van een klant een mobieltje over de toonbank en stellen tegelijkertijd over de tekst op die telefoon een onnodige vraag. Gevolg: zij worden eerst geholpen en de andere klanten mogen nog langer wachten. Uiteindelijk was er een zeer vriendelijke apothekersassistent die tijd had, hij sprak prima Frans en vertelde dat zijn vader ruim 10 jaar in Nederland in de mijnen had gewerkt, de vader was inmiddels overleden en de jonge man was nooit in Nederland geweest. Na wat gezoek, ook met behulp van plaatjes op google bleek dat de apotheek niks anders kon leveren dan een simpel rolletje Hansaplast, een simpele pleister en een klein rolletje windsel. Dan maar creatief werken met de verbandmiddelen die ik al bij me had. Thieu’s horloge is ermee gestopt, heeft een nieuw batterijtje nodig. We vonden een klein winkeltje vol soorten batterijtjes en een superaardige eigenaar die het batterijtje wel wilde wisselen. De man heeft zijn uiterste best gedaan, maar kreeg het horloge niet geopend en na een half uurtje zijn we weer vertrokken zonder nieuw batterijtje. Vanavond zijn we in het centrum gaan eten, prachtig om te zien hoe de stad na zonsondergang opeens tot leven komt. Overal volwassenen en kinderen, veel groepen vrouwen kletsend. Veel heen en weer geflaneer door de jonge dames. Fietsen, brommertjes, scooters, alles in beweging. Een Franse camper zien we 3 maal een rondje rijden om de rotonde, blijkbaar vindt hij geen camping want later zien we hem ergens langs de weg staan voor de nacht. Bij het afrekenen van de maaltijd in het restaurantje krijgen we als wisselgeld ook een 1 euro munt, dat was zo de bedoeling zei de ober. Vermoedelijk hebben Europeanen zonder dirhams, betaald in euro’s en daar kan het restaurant ook niks mee. We staan met een Spaans echtpaar op het restaurant campinkje, we verstaan elkaar helaas niet.

Vrijdag 27 oktober 2023: Vannacht een blafconcert van straathonden, verder wel rustig. We zijn vanuit Agdz 130 km naar het zuiden gereden. Onderweg veel droog landschap, ook berglandschap. Veel dode palmbomen en lege rivierbeddingen. Waar 5 jaar geleden nog een waterstroompje te zien was, nu geen druppel. Soms weten mensen toch ergens water te vinden en is er een mooi groen akkertje. Er zijn in deze regio zelfs fietsstroken op de wegen. De jeugd heeft daar geen boodschap aan en fietst gewoon maar ergens op de weg. De scholen waren uit, dan is het hier en daar druk met jongeren. Rond de middag zijn we aangekomen in Zagora, nog 2 andere stellen op de camping. Het is vrijdag, gebedsdag, dus heel rustig in de stad en heel de middag nagenoeg alle winkeltjes gesloten. Het is erg warm hier, om 22.00 nog 21 graden.

Zondag 29 oktober 2023: Een soort rustdag gisteren, over de brug naar de andere kant van de rivier gefietst, nou ja, droge rivierbedding, onvoorstelbaar dat in 2014 die rivier door de aanhoudende regen een 100 meter brede stroming had. Er is trouwens een hele lange boulevard aangelegd op de rivieroever. In het centrum geluncht, het was erg druk in dat restaurantje: Fransen die hier met kinderen de herfstvakantie doorbrengen. We ontmoetten er ook een Nederlands echtpaar die een rondreis maakten met Djoser, ze hadden een nacht in een tent in de woestijn mogen slapen, een ritje op een kameel gemaakt en hadden nu een dagje vrij. Gisteren handdoeken en beddengoed naar de wasserette gebracht. Het was gisteravond tot laat erg warm, dus lang buiten gezeten.

Vanmorgen zijn we naar de grote weekmarkt 2 km buiten de stad gefietst. Er is hier 2 keer per week een grote markt, mensen uit heel de regio komen dan hierheen. In juni 2021 is alles op de weekmarkt(tentjes en stalletjes) verwoest door een enorme brand. Op het terrein van toen wordt nu een nieuwe marktplek aangelegd, met verhardde paden, een gedeelte krijgt een overkapping en een deel een betonnen vloer. Het helle terrein ommuurd, maar is nog niet klaar. Op dit moment wordt de markt gehouden op een terrein naast het oude terrein. Door de droogte heel erg stoffig. Alles wat je daar koopt zal eerst ontdaan moeten worden van stof. We konden geen fiets parkeerplek met bewaker vinden, overal stonden fietsen en vooral brommers geparkeerd, kris-kras door elkaar desnoods. De politie regelde het chaotische verkeer zodat ook auto’s ergens konden staan. We hebben de politie gevraagd of we de fietsen bij hun busje konden parkeren, maar daar trapten ze niet in, ze moesten werken en hadden geen tijd om op fietsen te letten. Fiets aan de hand meenemen tussen de kraampjes was geen probleem zei de agent. Er werd ook hier heel veel verse groenten en fruit te koop aangeboden. Uiteraard ook keukenspul, kleding en “reserve onderdelen” voor van alles en nog wat. We hebben een paar stoffige marktstraatjes doorgelopen en zijn toen naar het deel waar vee wordt verhandeld gelopen. Er wisselden koeien, schapen en geiten van eigenaar. Er was een ezelstalling en iemand die de poten van de ezels schoonmaakte. Ook werden er grote pakken hooi en bundels vers groenvoer verkocht. Dan nog even naar de dadelmarkt gaan kijken. De dadels zijn inmiddels goeddeels geoogst en werden op de markt verpakt in dozen en verhandeld. Ze werden met veel dozen tegelijk verkocht en afgevoerd. Een kilo dadels kostte ons 2 euro. Op weg terug naar de camping hebben we de was opgehaald in de wasserette. Netjes schoon en gevouwen in de tas. Duidelijk aan de lijn gedroogd, inclusief kreukels. Ze zullen wel geen wasdroger hebben. We hoorden vandaag dat afgelopen weekend noodweer was geweest in het noorden van Marokko met veel storm en waterschade aan de fruitoogst. We hebben onderweg ook nog een prachtig hotel bezocht, met een geweldige binnentuin met zwembad. Geen gasten te zien. Er was wel een bar waar ze ook wijn verkochten, niet per glas, wel per fles á 20 euro. Ook vanmiddag was het weer erg warm, hebben we in de schaduw gezeten. Op de camping is het erg rustig, vannacht waren we met acht, vanmiddag nog met drie. Toen ik op het eind van de middag ging douchen kwam er alleen koud water uit de kraan, dat had ik weer. De campingbaas opgepiept en die kwam met vliegende vaart in zijn antieke Mercedes terug uit de stad. Hij dacht dat de waakvlam van de geiser was uitgewaaid. Dus lucifers gezocht en toen moest er warm water zijn. Helaas, nog steeds geen warm water en de waakvlam weer uit. Uiteindelijk heeft hij maar een volle gasfles aangesloten op de geiser en jawel, daarna was er warm water. We zijn gaan eten in een restaurantje dat erg goede recensies had van Europese toeristen, maar dat viel wat tegen. Het eten smaakte wel, maar een deel van de gerechten op de kaart hadden ze niet en we werden bediend door een tiener die nog heel veel moest leren.